ประวัติความเป็นมา

พิพิธภัณฑ์วางแผนครอบครัว ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2541 ด้วยความเห็นชอบจากผู้บริหาร กรมอนามัยและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในขณะนั้น เนื่องจากเล็งเห็นว่าหลังจากประเทศไทยประกาศนโยบายประชากร เมื่อวันที่ 17 มีนาคม 2513 และดำเนินงานโครงการวางแผนครอบครัวและประชาชนเพียงไม่ถึง 3 ทศวรรษก็ประสบความสำเร็จเป็นอย่างดียิ่ง ในการลดอัตราการเพิ่มประชากร จากร้อยละ 3.2 ต่อปี ในช่วงก่อนปี พ.ศ. 2513 ลงเป็นร้อยละ 1.1 ในปี พ.ศ. 2541 จนเป็นที่ยอมรับทั้งในระดับประเทศและระดับนานาชาติ เห็นได้จากการที่สถาบันประชากรแห่งสหรัฐอเมริกาได้มอบรางวัล Special Country Award ประจำปี พ.ศ. 2535 ให้แก่ประเทศไทยในฐานะที่เป็นหน่วยงานที่ประสบความสำเร็จดีเด่นด้านประชากร และกองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติ (UNFPA) ได้ยกย่องให้ประเทศไทยเป็นศูนย์ความเป็นเลิศ (Center of Excellence)
ทางด้านการวางแผนครอบครัว เป็นแหล่งฝึกอบรมและศึกษาดูงานด้านการวางแผนครอบครัวและประชากรสำหรับนานาประเทศ ซึ่งความสำเร็จดังกล่าวเกิดจากวิสัยทัศน์อันกว้างไกลของผู้บริหารในทุกระดับที่ผ่านมา เป็นความร่วมมือร่วมใจประสานงานอย่างใกล้ชิดระหว่างหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน รวมทั้งมีการบริหารโครงการอย่างมีระบบ มีการพัฒนากำลังคนอย่างต่อเนื่องทุกระดับ มีการวางแผนกลยุทธ์เพื่อการรณรงค์เผยแพร่ประชาสัมพันธ์อย่างสอดคล้องกับสถานการณ์ มีการให้บริการคุมกำเนิดที่หลากหลายวิธี เพื่อให้ผู้รับบริการได้เลือกใช้ตามสมัครใจ ข้อมูลเหล่านี้รวมทั้งข้อมูลความรู้ที่ทันสมัยควรจะได้นำเสนอและจัดแสดงเพื่อส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้แก่นักเรียนนักศึกษา และประชาชนทั่วไปให้เกิดความเข้าใจและตระหนักในเรื่องประชากรและอนามัยการเจริญพันธุ์
สำหรับภายในพิพิธภัณฑ์ได้แบ่งเป็นส่วนต่าง ๆ อาทิ เรื่องของการคุมกำเนิดในอดีต ความหมายและความสำคัญของกายวิภาคและสรีระวิทยา เพศศึกษา และการปฏิสนธิ การป้องกัน และความสมดุลตามธรรมชาติ โซนพระบรมฉายาลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 และรัชกาลปัจจุบัน พร้อมพระราชดำรัสที่เกี่ยวกับประชากร ของทั้งสองพระองค์ นอกจากนั้น ยังจัดแสดงย้อนอดีตสู่ การใช้สมุนไพรคุมกำเนิดเรื่องของสถานการณ์ประชากรและการวางแผนครอบครัว อดีตสู่ปัจจุบัน นำเสนอด้วยระบบสื่ออิเล็คทรอนิค เรื่องกายวิภาค และสรีระวิทยาของชาย – หญิง ซึ่งจะแจกแจงรายละเอียดโครงสร้างร่างกาย ระบบสืบพันธุ์ การทำงานของฮอร์โมน และการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในแต่ละช่วงของชีวิตเรื่องเพศศึกษา และกระบวนการปฏิสนธิ เรื่องของการป้องกัน การพัฒนาของวิธีการคุมกำเนิดที่หลากหลายวิธี และเรื่องความสมดุลตามธรรมชาติ เป็นการแสดงภาพและผลงานของบุคคล ทั้งชาวไทย และชาวต่างประเทศ ที่มีส่วนช่วยให้โครงการวางแผนครอบครัว ประสบความสำเร็จ จัดแสดงให้เห็นผลกระทบของการเปลี่ยนแปลง ทางด้านประชากร รวมทั้งความสมดุลของประชากร

แผนที่

ภูมิทัศน์โดยรอบ

ภาพถ่ายห้องจัดแสดง

วัตถุจัดแสดง

วัตถุจัดแสดงที่มีความสำคัญ

การจัดเก็บ

แหล่งเรียนรู้อื่นๆในเขตพื้นที่ใกล้เคียง

ผู้ดูแลและหน่วยงานที่รับผิดชอบในปัจจุบัน

นพ.เมธี พงษ์กิตติหล้า ผู้อำนวยกองอนามัยเจริญพันธุ์ กรมอนามัยการเจริญพันธุ์ กระทรวงสาธารณสุข

วันที่แก้ไขล่าสุด : 10 มกราคม 2559